Objavljeni rad je rezultat saradnje naših naučnika sa dvije eksperimentalne naučnoistraživačke grupe, iz Jene, Njemačka, i iz Segedina, Mađarska.

Eksperiment je izvršen na ELI-ALPS postrojenju u Segedinu (Szeged, Mađarska)  koje je dio evropske naučne infrastukture vrijedne preko 850 miliona eura, posvećene snažnim izvorima ultrakratkih laserskih impulsa i istraživanju dinamike elektrona u atomima, molekulima, plazmi i kondenzovanoj materiji na atomskoj vremenskoj skali. Teorijski proračuni i simulacija eksperimenta su realizovani na kompjuterskoj opremi (klaster tipa Beowulf sa 88 CPU jezgri i preko 200 GB RAM-a i server Dell PowerEdge R940 sa 80 CPU jezgri i 256 GB RAM-a) Katedre za atomsku, molekularnu i optičku fiziku Odsjeka za fiziku u Sarajevu. Pored simulacije eksperimenta, doprinos naučnika iz Sarajeva je i fizikalno objašnjenje novootkrivenog procesa, kao i obimni dopunski materijal u kojem je detaljno predstavljena teorija korištena za simulaciju i objašnjenje rezultata eksperimenta.

Simetrije i narušenje simetrija su od posebnog značaja u fizici, naročito u nelinearnoj optici. Narušenje prostorne simetrije spektara fotoelektrona pomoću asimetričnog oblika laserskog impulsa je već godinama aktivno područje istraživanja u fizici jakih polja. Svi dosadašnji eksperimenti su pokazali da, u skladu sa intuicijom, asimetrija fotoelektronskog spektra slijedi promjene faze polja na sinusoidalan način. U ovom radu su dobijeni rezultati koji su u suprotnosti sa ovom intuicijom. Zapažene visokofrekventne oscilacije su objašnjenje korištenjem analogije sa orbitama elektrona i holografijom vremenskog tipa. Otvorena je perspektiva za nove eksperimente sa atomima, molekulama i složenijim strukturama.

(Patria)